Cardano

Cardano’nun yerel kripto para birimi ADA, 2017 yılında Eylül 2015’te başlayan 25.9 milyar ADA token’inin halka satışı sonrasında piyasaya sürüldü. Ayrıca, Cardano protokolünü pazarlayan ve geliştiren üç ayrı kuruluş arasında 5.2 milyar token daha dağıtıldı. Bunlar, Input Output Global (IOG), Emurgo ve Cardano Vakfı’dır. IOG’ye 2.46 milyar token, Emurgo’ya 2.06 milyar ve vakfa 648 milyon verildi.

Token halka açık bir şekilde işlem görmeye başladığında, ADA’nın fiyatı 0,02$ idi. 96 gün içinde, fiyatlar 2017 kripto boğa koşusu sırasında kripto piyasasının geri kalanıyla uyum içinde 1.31$’lık önceki tüm zamanların en yüksek seviyesine fırladı.

2018 yılında çoğu kripto varlığın fiyatları gibi ADA’nın fiyatı da o yıl keskin bir şekilde düştü. Kasım 2018 itibarıyla, fiyat yeniden 0,02$’a düştü.

ADA’nın 1.31$’ın üzerine geri dönmesi iki yılı aşkın bir süre aldı. 2021’in başında yeni bir boğa piyasa döngüsü ile teşvik edilen ADA, tırmanışına devam etti ve 2021 Mayıs ortasında 2.46$’a ulaştı. Mayıs ile Temmuz arasında kısa bir düzeltme oldu, ardından fiyatlar daha da yükseldi. Bu sefer, ADA Eylül 2021’in başlarında 3.10$’lık yeni bir tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı.

Cardano’nun yerel blockchain’i, farklı görevleri yerine getirmek ve genel verimliliği artırmak için iki ayrı katmana ayrılmıştır. Bunlar:

• Cardano Settlemen Katmanı (CSL): ADA-yerel token’lerin eşler arası işlemlerini kolaylaştırmak için kullanılır.
• Cardano Hesaplama Katmanı (CCL): Akıllı sözleşmeleri yürütmek için kullanılır.

Cardano blockchain’i, yeni bloklar keşfetmek ve işlem verilerini blockchain’e eklemek için “Ouroboros” adı verilen bir hisse kanıtı (PoS) konsensüs mekanizmasını kullanarak çalışır. Bu PoS sistemi, ADA sahiplerinin madeni paralarını diğer katılımcılar tarafından işletilen havuzlara “kilitleyerek” veya kendilerinin stake havuzu operatörü olmalarıyla ilgilidir.

Yeni bloklar oluşturmak için Ouroboros, “epoch” adı verilen bir zaman dilimi sistemi kullanır; her epoch beş gün sürmektedir. Her epoch içinde, her biri 20 saniyede bir olan 21,600 daha küçük zaman birimi olan slot vardır. Stake havuzları, her slota “slot lideri” olarak rastgele atanır ve o slot için yeni bir blok oluşturma göreviyle yükümlüdür.

Herkes kendi staking havuzunu çalıştırabilirken, bunu başarılı bir şekilde yapmak için bir düzeyde teknik uzmanlık gerekmektedir. Zincire yeni bloklar eklemekteki ödüller, her epoch’un sona ermesinden sonra (beş gün) stake havuzu operatörü ile stake edenler arasında dağıtılır. Ödüller, havuzda her kişi tarafından stake edilen madeni para miktarıyla orantılıdır.

Bir stake havuzunda kolektif olarak tutulan daha fazla madeni para, onun rastgele seçilme şansını artırır ve zincirdeki bir sonraki bloğu ekleme fırsatı sunar. Staked (kilitlenmiş) paraları, piyango biletleri gibi düşünün. Daha fazla bilet sahibi olmak, kazanma şansınızı artırsa da, kazanacağınızın garantisini vermez. Dev havuzların sistemi domine etmesini önlemek için her staking havuzu, esasen bir kapasiteye ulaştıklarında daha düşük ödüller sunan bir “doygunluk parametresi” ile yönetilmektedir. Bu da ADA staker’larına para birimlerini daha küçük havuzlara taşımak için bir teşvik sunar.

Bu Ouroboros konsensüs sistemi, kullanıcıların bir sonraki bloğu keşfetmek için özel bilgisayar ekipmanları kullanarak rekabet etmeleri gerektiği ve tekelleşmiş madencilik operasyonlarını caydıran yerleşik bir özelliği olmadığı için Bitcoin’in iş kanıtı (PoW) sisteminden tamamen farklıdır; tek bir kontrolün bulunmaması nedeniyle bitcoin’in değeri buna bağlıdır.